W partnerstwie z Gminą Leśna i firmą doradczą COWI z Norwegii, w grudniu 2021 r. rozpoczęliśmy realizację dwuletniego projektu, którego celem będzie wypracowanie i wdrożenie rozwiązań opartych na przyrodzie, które pomogą radzić sobie z problemem suszy i powodzi.
Odwiedź stronę internetową projektu!
Cele projektu
Położoną na Pogórzu Izerskim, nad rzeką Kwisą, Gminę Leśna regularnie dotykają powodzie i susze. Wraz ze zmieniającym się klimatem zjawiska te, będą się nasilać. Dlatego tak ważne jest nie tylko zaplanowanie skutecznych działań adaptacyjnych, ale również zwiększenie świadomości mieszkańców regionu jak radzić sobie z tymi wyzwaniami.
Badanie geoankietowe i warsztaty dla mieszkańców Gminy Leśna
Działania edukacyjne projektu poprzedzimy badaniem percepcji i poziomu wiedzy mieszkańców regionu o wyzwaniach związanych ze zmianami klimatu w ich okolicy oraz możliwościach przeciwdziałania ich skutkom. Zostanie do tego celu użyta specjalnie dedykowana geoankieta.
W drugim kroku przeprowadzimy warsztaty, z wykorzystaniem narzędzia Piramida VISIS, dla interesariuszy reprezentujących rożne grupy społeczne i instytucje z terenu Gminy Leśna. Spotkanie to pozwoli określić najważniejsze wyzwania i główne kierunki działania, jakie powinny być podejmowane w gminie pod kątem adaptacji do zmian klimatu.
Wyniki badania geonakietowego oraz warsztatów wykorzystamy, by lepiej dopasować działania edukacyjne do potrzeb lokalnej społeczności.
Seminarium inaugurujące projekt
Oficjalnie zainaugurujemy projekt wśród interesariuszy z regionu Pogórza Izerskiego 5 kwietnia 2022 r. Podczas 2-dniowego seminarium specjalistycznego z udziałem przedstawicieli partnera projektu z Norwegii (COWI) będziemy rozmawiać o powiązaniach między wyzwaniami związanymi ze zmianami klimatu na terenach górskich, a sposobem zagospodarowania terenu. Nie zabraknie dobrych praktyk z Polski, Islandii i Norwegii.
Celem seminarium będzie podniesienie wiedzy uczestników w zakresie praktycznych rozwiązań zwiększania retencji krajobrazowej.
W kolejnych dniach, spotkanie partnerów projektu pozwoli na wymianę wiedzy i doświadczeń w obszarze implementacji systemów retencjonowania wody oraz analizę zaplanowanej do realizacji na terenie gminy koncepcji systemu błękitno-zielonej infrastruktury.
Błękitno-zielona infrastruktura w Gminie Leśna
Do czerwca 2023 stworzymy kompleksowy, innowacyjny system błękitno-zielonej infrastruktury (BZI) w Leśnej. Przyczyni się to do złagodzenia głównych wyzwań związanych ze zmianami klimatu: suszy oraz powodzi wynikających z nawalnych opadów.
Zielone ściany i dachy, łąki kwietne, nasadzenia drzew, ogrody deszczowe, niecki i rowy infiltracyjne, rozszczelnienia powierzchni nieprzepuszczalnych i renaturyzacja otoczenia potoku Bruśnik, pozwolą zatrzymać wodę w miejscu opadu, zapobiegając lokalnym podtopieniom.
Oświetlenie solarne, ławki, naturalny plac zabaw, stojaki i stacja naprawcza dla rowerów, kompostowniki czy strefa hamakowa uatrakcyjnią okolicę i będą sprzyjać promowaniu przyjaznego dla klimatu stylu życia.
Realizacja większości obiektów będzie miała charakter warsztatowy, co pozwoli mieszkańcom i mieszkankom gminy nauczyć się jak w praktyce zwiększać zatrzymywanie wody w miejscu opadu.
Izerskie Centrum Adaptacji oraz ścieżka edukacyjna
Mieszkańcy, turyści i inni użytkownicy terenu będą mieli możliwość dokładnego poznania stworzonych rozwiązań adaptacyjnych dzięki towarzyszącej im ścieżce edukacyjnej. Ścieżka będzie obejmowała 10 stacji. Poświęcimy je wyzwaniom związanym ze zmianami klimatu z jakimi boryka się Leśna i inne gminy w regionie. Zaprezentujemy również rozwiązania oparte na przyrodzie (NBS), które powstaną na terenie gminy.
Stworzony system BZI będzie częścią zainaugurowanego w projekcie Izerskiego Centrum Adaptacji do zmian klimatu (ICA). Wraz ze ścieżką edukacyjną, będą stanowiły nowy, ważny punkt na mapie regionu. Znajdą się tam modelowe rozwiązania, które dzięki przygotowanym materiałom edukacyjnym będą możliwe do samodzielnej multiplikacji przez odwiedzających.
Aktywności edukacyjne dla mieszkańców
Działaniom inwestycyjnym będą towarzyszyły wydarzenia o charakterze edukacyjnym oraz szeroko zakrojona kampania informacyjna w regionie. Działania edukacyjne i demonstracyjne skoncentrują się wokół Izerskiego Centrum Adaptacji do zmian klimatu. Głównym ich celem jest zwiększenie świadomości wszystkich interesariuszy na temat powiązań między zagospodarowaniem terenu a występowaniem suszy i powodzi oraz wyposażenie ich w wiedzę na temat adaptacji i mitygacji zmian klimatu na obszarach górskich.
W ramach projektu przewidujemy:
- 3 dniowe szkolenie dla lokalnych edukatorów (listopad 2022), którzy będą zaangażowani w prowadzenie warsztatów w ICA dla mieszkańców oraz zapewnią kontynuację działań edukacyjnych po zakończeniu projektu,
- dwa pikniki edukacyjne:
- „Między suszą a powodzią” na temat adaptacji i mitygacji zmian klimatu, którego celem jest przybliżenie założeń projektu mieszkańcom i turystom (czerwiec 2022)
- piknik inaugurujący Izerskie Centrum Adaptacji do zmian klimatu i ścieżkę edukacyjną (czerwiec 2023),
- 10 praktycznych warsztatów tworzenia błękitno-zielonej infrastruktury (wiosna 2023) – angażujących lokalną społeczność we współtworzenie zaplanowanych rozwiązań, by z sukcesem wdrażali je we własnym otoczeniu,
- 10 praktycznych warsztatów w Izerskim Centrum Adaptacji do zmian klimatu (czerwiec-październik 2023); warsztaty poprowadzą lokalni edukatorzy przeszkoleni w projekcie i eksperci; pokażą mieszkańcom jak mogą w praktyczny sposób realizować różne działania na rzecz środowiska i zwiększania retencji krajobrazowej.
Konferencja podsumowująca i specjalistyczne warsztaty
Na zakończenie projektu (po koniec 2023) zaplanowano konferencję z udziałem przedstawicieli partnera z Norwegii COWI. Wydarzenie zgromadzi włodarzy sąsiadujących gmin oraz przedstawicieli instytucji działających na rzecz zrównoważonej gospodarki wodnej w regionie. Pozwoli na popularyzację rezultatów projektu i zachęci uczestników i uczestniczki do wdrażania podobnych rozwiązań na swoich terenach, tak by wzmacniać wspólnie odporność regionu Gór Izerskich na skutki zmian klimatu. W ramach konferencji zaprezentujemy w trakcie wizyty terenowej obiekty stworzone w ramach projektu oraz inne możliwe rozwiązania NBS; omówimy uwarunkowania formalne tego typu inwestycji oraz możliwe źródła finansowania.
Kluczową barierą dla realizacji NBS jest brak specjalistów z wiedzą i doświadczeniem w zakresie planowania przestrzeni pod kątem wdrażania rozwiązań opartych na przyrodzie. Dlatego też po konferencji eksperci z Fundacji Sendzimira oraz biura projektowego COWI, przeprowadzą warsztaty specjalistyczne w zakresie projektowania błękitno-zielonej infrastruktury. W 4-dniowym kursie wezmą udział architekci krajobrazu, urbaniści, projektanci odwodnień i urządzeń retencyjnych. Przeszkolenie 15 specjalistów z regionu zwiększy szansę realizacji kolejnych tego rodzaju inwestycji na tym obszarze.
Baza wiedzy
W ramach projektu na potrzeby działań edukacyjnych i kampanii powstaną również materiały edukacyjne jak:
- publikacja, będąca katalogiem rekomendowanych rozwiązań adaptacyjnych i mitygacyjnych z wykorzystaniem NBS na terenach miejskich i wiejskich,
- seria 4 krótkich filmów, na temat wyzwań związanych ze zmianami klimatu w regionie oraz modelowych NBS na terenach miejskich i wiejskich,
- interaktywna mapa miejsc sprzyjających retencji na terenie Leśnej i okolic,
- strona zielonalesna.pl, na której znajdą się wszystkie wypracowane materiały.
Projekt “Między suszą a powodzią. Błękitno-zielona infrastruktura w gminie Leśna” korzysta z dofinansowania o wartości 646 973 euro otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG w ramach Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu; obszar programowy: Klimat. Celem projektu jest zwiększenie odporności gminy Leśna na zmiany klimatu, szczególnie susze i powodzie, poprzez realizację systemu błękitno-zielonej infrastruktury, w tym demonstracyjnej bazy edukacyjnej oraz kampanii informacyjnej o zasięgu regionalnym.
Potrwa od 1 grudnia 2021 do 30 listopada 2023 r.
Wspólnie działamy na rzecz zielonej Europy.
