Projekt realizowaliśmy we współpracy z Fundacją Veolia od czerwca 2024 do marca 2025 r. Nie zdecydowaliśmy się na realizację kolejnych edycji.
W ramach pilotażu zrealizowaliśmy program szkoleniowy składający się z serii webinarów i warsztatów renowacyjnych w Łodzi i w Poznaniu oraz warsztaty dot. planowania działań komunikacyjnych i edukacyjnych z zakresu efektywności energetycznej w Warszawie. Wydaliśmy także poradnik dla pracowników jednostek miejskich Termomodernizacja w praktyce. Jak unikać błędów i maksymalizować efekty.
Partnerami pierwszej edycji było Biuro Energetyki i Jakości Powietrza Urzędu Miasta Łodzi oraz Zarząd Komunalnych Zasobów Lokalowych w Poznaniu.
Cel projektu
Nadrzędnym celem projektu było zwiększanie kompetencji w zakresie efektywności energetycznej budynków publicznych. Długoterminowo celem realizacji działań była poprawa efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej i zmniejszanie ich wpływu na środowisko naturalne. Jedną z dróg do osiągnięcia tego celu było edukowanie w zakresie:
- korzyści wynikających z głębokiej termomodernizacji budynków dla redukcji ich wpływu na klimat (jeden z głównych elementów agendy UE w dążeniu do neutralności klimatycznej),
- błędów popełnianych przy ograniczeniu zakresu termomodernizacji do obłożenia budynku grubą warstwą izolacji, bez analizy całego budynek i jego otoczenia (straty cieplne budynku przez ściany zewnętrzne to ok. 20-30% ogólnych strat energetycznych. Pozostałe 70-80% ulatuje przez nieefektywny system wentylacji, nieszczelności stolarki okiennej, nieocieplone dachy lub stropy, itd.),
- konieczności przeprowadzenia analizy przed podjęciem decyzji o zakresie i wyborze technologii termomodernizacji w postaci audytu energetycznego i analizy śladu węglowego,
- redukcji odpadów budowlanych (utylizacja materiałów budowlanych jest procesem bardzo szkodliwym dla środowiska naturalnego),
- dostępnych materiałów budowlanych naturalnego pochodzenia,
- integracji odnawialnych źródeł energii,
- użytkowania budynku przekładającego się na redukcję zużycia energii.
Do udziału w projekcie zaprosiliśmy pracowników jednostek samorządu terytorialnego odpowiedzialnych za planowanie i przeprowadzanie remontów budynków użyteczności publicznej w Łodzi i Poznaniu. Projekt łączył wiedzę ekspercką z praktyką, gdyż pracowaliśmy w oparciu o autorskie metody Fundacji Sendzimira, na realnych wyzwaniach, skupiając się na rzeczywistych potrzebach i uwarunkowaniach lokalnych.
Seria webinarów
Jako wprowadzenie do tematyki projektu zrealizowaliśmy serię webinarów, których nagrania udostępniamy na naszym kanale Youtube:
Diagnoza potrzeb
Ważnym etapem projektu było zdiagnozowanie potrzeb jednostek odpowiedzialnych za inwestycje w budynkach użyteczności publicznej w miastach wytypowanych do udziału w projekcie. W każdym z miast, we współpracy z interesariuszami, wybraliśmy po dwa budynki przeznaczone do termomodernizacji. Celem diagnozy miało być lepsze poznanie:
- jakie wyzwania stoją przed jednostkami odpowiedzialnymi za głęboką termomodernizację tych budynków;
- jakie działania z zakresu zwiększania efektywności energetycznej zostały już wdrożone;
- jakie wyzwania w tym zakresie cały czas występują,
- jakie praktyki są stosowane przez zarządców tych budynków,
- jakiej wiedzy/informacji najbardziej im brakuje, itd.
Zakreślenie sytuacji wyjściowej w każdym z budynków i zebranie dokumentacji technicznej służyło przygotowaniu się do kolejnego etapu projektu, jakim były warsztaty renowacyjne.
Warsztaty renowacji energetycznej
Kluczowym elementem projektu była realizacja cyklu trzydniowych, stacjonarnych warsztatów renowacyjnych. Program warsztatów był ułożony w oparciu o metodę Fundacji Sendzimira polegającą na pracy na rzeczywistym wyzywaniu w interdyscyplinarnych zespołach i doświadczenia z wcześniej realizowanych projektów. W trakcie warsztatów, pod okiem ekspertów, uczestnicy opracowywali rekomendacje poprawiające efektywność energetyczną budynków. Każdy warsztat poprzedzała wizja lokalna w analizowanych obiektach, a kończyła prezentacja wypracowanych rozwiązań i wspólna dyskusja. W trakcie warsztatów eksperci przedstawiali także wybrane tematy w formie prezentacji, a dotyczyły one np.:
- możliwych do popełnienia błędów przy termomodernizacji,
- rozwiązań redukujących zużycie energii w budynkach istniejących,
- rozwiązań z zakresu OZE w budynkach użyteczności publicznej,
- celowości wdrażania rozwiązań błękitno-zielonej infrastruktury,
- doboru rozwiązań architektoniczno-budowlanych,
- doboru materiałów budowlanych,
- zielonych zamówień publicznych.
Poradnik dla pracowników jednostek miejskich
Dużym sukcesem projektu było opracowanie poradnika dla pracowników jednostek miejskich Termomodernizacja w praktyce. Jak unikać błędów i maksymalizować efekty, który jest efektem zebranych doświadczeń. Poradnik zawiera bardzo praktyczne wskazówki, jakie działania można podjąć, by uwzględniać wysoki standard efektywności energetycznej już na etapie projektowania inwestycji oraz we wszystkich kolejnych fazach jej realizacji. Wskazówki dotyczą zasad przeprowadzania wizji lokalnej, przygotowywania dokumentacji projektowej, a także działań, jakie należy podjąć w zakresie modernizacji instalacji centralnego ogrzewania (c.o.) i ciepłej wody użytkowej (c.w.u), źródeł ciepła, instalacja c.o., instalacja c.w.u., instalacji elektrycznej, systemu zarządzania energią, systemu wentylacyjnego, OZE i odzysku ciepła.
Publikację wzbogaciliśmy jeszcze o aspekty doboru rozwiązań z zakresu gospodarowania wodą. Dodatkowo, już w trakcie realizacji warsztatów, zaczęliśmy stosować listy sprawdzające (np. do przeprowadzenia wizji lokalnej), co przyniosło bardzo dobry rezultat. Dlatego też wraz z zespołem autorów postanowiliśmy stworzyć checklistę, czyli listę pytań sprawdzających do faz realizacji procesu termomodernizacyjnego.
Przeczytaj publikację!
Okres realizacji etapu pilotażowego: czerwiec 2024 – marzec 2025 r.
Koordynatorka projektu z ramienia Fundacji Veolia: Monika Ustrzycka monika.ustrzycka@veolia.com
Koordynatorka projektu z ramienia Fundacji Sendzimira: Ewelina Pękała ewelina.pekala@sendzimir.org.pl
Sfinansowano ze środków Fundacji Veolia Polska.
