Projekt Miejskie ekosystemy dolin rzecznych. Potencjał usług ekosystemów w obliczu antropogenicznych zmian klimatu zrealizowaliśmy we współpracy z Phronesis SA z Oslo. Naszym celem było rozpowszechnianie wiedzy na temat wartości ekosystemów dolin rzek dla jakości życia i łagodzenia zmian klimatu w mieście.
Cele projektu i co udało nam się osiągnąć?
- budowanie świadomości na temat usług świadczonych przez miejskie ekosystemy rzek i ich dolin;
- zwiększenie wiedzy i umiejętności lokalnych decydentów, urzędników miejskich, pracowników samorządowych i planistów przydatnych w zarządzaniu ekosystemami dolin rzecznych w zrównoważony sposób;
- zwiększenie wiedzy i umiejętności edukatorów i osób prowadzących kampanie społeczne oraz działania informacyjne w zakresie ochrony przyrody w miastach.
W ramach projektu zrealizowaliśmy szereg działań edukacyjnych skierowanych do specjalistów, przedstawicieli samorządów, organizacji pozarządowych i mieszkańców miast.
Spotkania eksperckie (maj 2022)
Projekt rozpoczęliśmy dwoma warsztatami z udziałem ekspertów i ekspertek. Podczas spotkań eksperckich budowaliśmy wiedzę na temat wyzwań związanych z gospodarowaniem dolinami rzecznymi w sposób umożliwiający jak najpełniejsze korzystanie z usług świadczonych przez ich ekosystemy. Zebraliśmy przykłady dobrych praktyk chroniących lub przywracających usługi ekosystemów dolin rzecznych. Dorobek spotkań jest punktem wyjścia do realizacji innych działań w projekcie: programu szkoleniowego, publikacji poradnika, konferencji podsumowującej projekt oraz działań komunikacyjnych.
Zapoznaj się z raportem z warsztatów,
zawierającym rekomendacje ekspertów
Uczestnikami spotkań byli eksperci i ekspertki, m.in przedstawiciele świata nauki, urzędów gmin i powiatów oraz ich jednostek, organizacji pozarządowych i innych instytucji publicznych i prywatnych zaangażowanych w zarządzanie dolinami rzecznymi.
Odbyły się dwa spotkania eksperckie, w formie warsztatowej, w każdym wzięło udział kilkunaście uczestników i uczestniczek:
- Warsztat pierwszy poświęciliśmy wyzwaniom planowania przestrzennego w kontekście dolin rzecznych i otwieraniu rzek na miasto, frontom wodnym. Przedyskutowaliśmy dobre praktyki Błękitno-zielonej sieci z Łodzi, Parków rzecznych z Krakowa i warszawskiej Wisły;
- Warsztat drugi poświęciliśmy renaturyzacji cieków w mieście, dyskutując nad przykładami rzeki Mlecznej w Radomiu oraz Drny w Warszawie; analizowaliśmy też wyznawnia związane z zasilaniem cieków wodami opadowymi, omawiając szczegółowo studia przypadku Arturówka w Łodzi i Strugi Dziekanowskiej w Łomiankach.
Przeczytaj artykuł podsumowujący spotkania
Badanie percepcji dolin rzecznych (lipiec-wrzesień 2022)
Badanie Rzeki Warszawy w oczach mieszkańców poświęcone było miejskim rzekom i towarzyszącym im ciekom oraz terenom nadrzecznym. Jego celem było poznanie tego, jak mieszkańcy postrzegają miejskie doliny rzeczne i jak z nich korzystają.
Przeprowadziliśmy je wśród 540 mieszkańców, za pomocą geoankiety. Respondentów poprosiliśmy o odpowiedzi na pytania w kontekście zagadnień:
- Rzeki w mieście – funkcje i korzyści
- Co zagraża nam ze strony rzek oraz jak my zagrażamy rzekom?
- Jak powinniśmy chronić potencjał przyrodniczy rzek?
- Warszawskie rzeki to nie tylko Wisła
- Miasto idealne, którego elementem są rzeki
Przeczytaj raport z badania
Rzeki Warszawy w oczach mieszkańców
Program szkoleniowy Miejskie ekosystemy dolin rzecznych – renaturyzacja, kształtowanie frontów wodnych, kampanie edukacyjne
Dwuetapowy program opracowaliśmy z wykorzystaniem wiedzy zbudowanej podczas spotkań eksperckich oraz wyników geoankiety. Skierowaliśmy go do decydentów i specjalistów.
Obejmował on szkolenie on-line (6 marca-14 kwietnia 2023), do udziału w którym zaprosiliśmy wszystkie zainteresowane osoby oraz trzy tematyczne szkolenia stacjonarne, w których wzięli udział najlepsi absolwenci szkolenia on-line:
- Renaturyzacja rzek miejskich. Projektowanie rozwiązań opartych na przyrodzie dla zrównoważonego zarządzania zlewnią, Kraków, 15–19 maja 2023 r. Przeczytaj podsumowanie i zapoznaj się z wypracowanymi koncepcjami renaturyzacji Rudawy.
- Prowadzenie kampanii społecznych i edukacyjnych na temat ekosystemów dolin rzecznych, Wrocław, 30–31 maja 2023 r. Przeczytaj podsumowanie warsztatów.
- Kształtowanie frontów wodnych, Warszawa, 6-8 września 2023 r. Przeczytaj podsumowanie warsztatów.
Więcej informacji o programie znajdziesz tutaj.
Wizyta studyjna – dobre praktyki w Norwegii (27-28 września 2023)
Wizytę zorganizował w Norwegii partner projektu Phronesis SA. Wzięło w niej udział 12 osób, przedstawicieli polskich samorządów.
Celem wizyty było poznanie wzorcowych rozwiązań przywracających usługi ekosystemów dolin rzecznych na terenach zurbanizowanych Oslo. Uczestnicy poznali lokalne polityki i plany zagospodarowania dolin rzecznych. Partner projektu przedstawił opracowane wcześniej studia przypadków. W terenie zobaczyliśmy przykłady dobrych praktyk.
Wizyta pozwoliła uczestnikom nawiązać kontakty z przedstawicielami instytucji norweskich.
Zainspiruje się! Przeczytaj naszą relację z wizyty!
Publikacja pt. Miejskie doliny rzeczne (listopad 2023)
Praktyczny poradnik opublikowaliśmy w serii wydawniczej Zrównoważony Rozwój – Zastosowania (ZRZ), od lat rozwijanej przez Fundację Sendzimira.
W poradniku umieściliśmy wiedzę wypracowaną w trakcie realizacji projektu. Przedstawiliśmy inspirujące przykłady dobrych praktyk, jakie zrealizowano dla ochrony miejskich dolin rzecznych, zwiększenia efektywności dostarczania przez nie usług, a także skutecznego komunikowania tych tematów. Przykłady pochodzą z Polski i ze świata. Partner projektu Phronesis SA opisał studia przypadków z Norwegii. Poświęciliśmy uwagę wyzwaniom w zrównoważonym zarządzaniu dolinami rzecznymi, przedstawiliśmy rozwiązania prawne i organizacyjne, pozwalające lepiej gospodarować zasobami dolin rzecznych.
Poradnik ma charakter praktyczny. Nad wysokim poziomem merytorycznym czuwali redaktorzy naukowi: dr hab. Jakub Kronenberg, prof. UŁ i dr hab. inż. Tomasz Bergier, prof. AGH oraz dr hab. Iwona Wagner. Publikację poddaliśmy recenzji naukowej.
Nakład drukowany (1200 egzemplarzy) trafi do decydentów, specjalistów oraz do bibliotek. Elektroniczną wersję publikacji w formacie PDF, EPUB i MOBI znajdziesz tutaj.
Zapraszamy do lektury publikacji z serii Zrównoważony Rozwój – Zastosowania. Są one dostępne bezpłatnie w wersji elektronicznej po polsku i po angielsku (numery 1-5).
Konferencja podsumowująca (2 dni, 7-8 listopada 2023)
W trakcie wydarzenia podsumowaliśmy efekty działań przeprowadzonych w projekcie i podzieliliśmy się z uczestnikami wypracowaną wiedzą. Wzięło w nim udział ponad 120 specjalistów, przedstawicieli miast i organizacji pozarządowych z całej Polski.
Powspominaj razem z nami! Przeczytaj podsumowanie konferencji.
Strona internetowa
W ramach projektu rozwijaliśmy stronę uslugiekosystemow.pl, stworzoną w ramach projektu Usługi ekosystemów dla zrównoważonego rozwoju miast i rozbudowywaną w kolejnych projektach. Znajdziecie na niej liczne artykuły, w których będziemy dzielili się wiedzą i dobrymi praktykami.
Już dziś odwiedź stronę uslugiekosystemow.pl
i przeczytaj nasze artykuły na temat rzek w mieście
Projekt „Miejskie ekosystemy dolin rzecznych. Potencjał usług ekosystemów w obliczu antropogenicznych zmian klimatu” korzysta z dofinansowania o wartości 164 599,08 euro otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG, w ramach Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu; obszar programowy: Środowisko naturalne i ekosystemy.
Potrwa od lutego 2022 do grudnia 2023 r.
Wspólnie działamy na rzecz Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej.
